ပထမဆံုးၾကံဳရတဲ့ ကယ္လီဖိုးနီးယားငလ်င္

က်ေနာ္ ကယ္လီဖိုးနီးယားကို ေရာက္လာတာ ခုဆို ၈ လ ရွိပါျပီ။ ကယ္လီဖိုးနီးယားဟာ ကမၻာေက်ာ္ ဆန္အင္ဒရီးစ္ျပတ္ေရြ႕ၾကီး ရွိေနတဲ့ ျပည္နယ္ပါ။ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ ငလ်င္ေတြ ေပါမ်ားတဲ့ ျပည္နယ္ၾကီးေပါ့။ သည္မွာ ေရာက္ႏွင့္ေနျပီးသား သူငယ္ခ်င္းေတြကေတာ့ အဲသည္ ငလ်င္ေတြကို ၾကံဳဖူးေနၾကပါျပီ။ ဥပမာ- မိုးခ်ိဳသင္းဆို ရံုးတက္ေနတုန္း ငလ်င္လႈပ္တာ ၾကံဳရတဲ့အေၾကာင္း သူ႕ဘေလာ့မွာေတာင္ ေရးထားခဲ့ေသးတာပဲေလ။

က်ေနာ္ သည္ေရာက္ေတာ့ သူငယ္ခ်င္းေတြကို ငလ်င္အေၾကာင္း ေမးဖူးပါတယ္။ အခု က်ေနာ္ ေနတဲ့ ျမိဳ႕မွာေတာ့ ရွိတဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြဟာ လူတိုင္းနီးပါး ၾကံဳဖူးေနၾကတာပဲ။ မေၾကာက္ဖူးလား က်ေနာ္ ေမးေတာ့ - အို... အားလံုးက သိေနတာပဲ။ ေသရင္လည္း ကိုယ္ တေယာက္ထဲမွ မဟုတ္တာ... - လို႕ ျပန္ေျဖၾကေလရဲ႕။ က်ေနာ္ကေတာ့ ဟာရီကိန္း မုန္တိုင္း ေတြနဲ႕ ေ၀းရာ ဖေလာ္ရီဒါကို ေက်ာခိုင္းျပီး ငလ်င္ေတြေပါရာ ကယ္လီဖိုးနီးယားကို ေျပာင္းလာခဲ့တာပါ။ ဟာရီကိန္းေတြကို စိတ္ညစ္လို႕ ငလ်င္ေတြကို လာေပြ႕ဖက္တာပါ... း)

ဒါေပသည့္ က်ေနာ္ ေရာက္ကတည္းက တခါမွကို မၾကံဳေသးဘူး။ (အမွန္ေတာ့ တခါမွကို သိသိသာသာ မခံစားရေသးဖူးဘူးလို႕ ေျပာရမွာပါ။ တကယ္ေတာ့ ေန႕တိုင္းလို လႈပ္ေနတာပါ။ ကိုယ္က မခံစားရလို႕ပါ)

ေဟာ... သည္ေန႕ေတာ့ က်ေနာ့္ကို ကယ္လီဖိုးနီးယားက ငလ်င္တခုနဲ႕ ႏႈတ္ဆက္လိုက္ ပါသဗ်ား...။ ည ၈း၃၉။ က်ေနာ္တို႕ မိသားစု ေနထိုင္ရာ အပတ္မန္႕ အေဆာက္အဦး တခုလံုး ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ယိမ္းထိုး လႈပ္ရွား သြားခ်ိန္မွာ က်ေနာ့္လက္မွာ ပတ္ထားတဲ့ နာရီကို က်ေနာ္ ၾကည့္လိုက္တာပါ။ မီးဖိုေခ်ာင္မွာ ပန္းကန္ေတြ ေဆးေနတဲ့ က်ေနာ့္ မေဟသီက - ဟဲ့... ဘာျဖစ္တာလဲ.. ဘာျဖစ္တာလဲ... - လို႕ အသံကုန္ ေအာ္ေန ခ်ိန္မွာ က်ေနာ္နဲ႕ က်ေနာ့္ သားၾကီးက Game တခုကို အတူ ေဆာ့ေနၾကတာပါ။ - ငလ်င္လႈပ္တာ... ေဟ့... - လို႕ က်ေနာ္ ျပန္ေအာ္ေျပာလိုက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ သားၾကီးကလည္း - It is just an earthquake, Momo... - လို႕ ျပန္ေအာ္လိုက္ပါေသးတယ္။ က်ေနာ့္ စိတ္ထဲမေတာ့ နည္းနည္း ပူပန္သြားပါတယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ငလ်င္ေၾကာင့္ က်ေနာ္ ေခါင္းေတြ ခဏ မူးသြားလို႕ပါ။ သည္အခ်က္က ငလ်င္ဟာ ရစ္ခ်တာစေကးလ္အရ သိပ္မေသးဘူးဆိုတာ နားလည္လိုက္လို႕ပါ။ တမိနစ္ ေလာက္ေတာ့ တအိမ္လံုးဟာ တေယာက္ေယာက္က ကိုင္ျပီး ဆြဲခါေနသလို တဒုန္းဒုန္း လႈပ္ေနေတာ့တာပါပဲ။ သတိရတာနဲ႕ အိပ္ေပ်ာ္ေနတဲ့ သားအငယ္ဆံုးေလးကို သူ႕ ပုခက္ထဲက သြားေပြ႕လာျပီး က်ေနာ့္လက္ထဲမွာ ခ်ီထားလိုက္ပါတယ္။ ငလ်င္က ေနာက္ေတာ့ ခဏ ျငိမ္သြားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၃ ၾကိမ္ လႈပ္တာဆိုေတာ့ ျငိမ္သြားတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာင္ ေနာက္ ငလ်င္ အေသးစားေလးေတြ ဆက္လႈပ္ေနေၾကာင္းေတာ့ သိေနပါတယ္။

ဒါနဲ႕ Local Earthquake Link ေတြကို က်ေနာ္ ဖြင့္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ သည္လို ျမင္ရပါတယ္။

VI

5.0

GREATER LOS ANGELES AREA, CALIFORNIA33.94°N -118.34°W 13Km Deep

2009-05-18 03:39:36 UTC2009-05-17 20:39:36 LOCAL

CI10410337

27637

ရစ္ခ်္တာစေကးလ္မွာ ၅.၀ ရွိတဲ့ ငလ်င္ပါ။ သိပ္ေတာ့ မေသးဘူး။ ေအာက္မွာ ရစ္ခ်္တာစေကးကို အားလံုး သိႏိုင္ေအာင္ က်ေနာ္ ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

ပထမဆံုး နံပတ္ေတြကေတာ့ ျပင္းအားပါ။ ေနာက္ အဂၤလိပ္စာကေတာ့ ငလ်င္ အမ်ိဳးအစားပါ။ သူ႕ေနာက္ ကေတာ့ ငလ်င္ရဲ႕ သက္ေရာက္မႈျဖစ္ျပီးေတာ့ ေနာက္ဆံုးကေတာ့ ျဖစ္ပြားေလ့ရွိတဲ့ အၾကိမ္အေရအတြက္ပါ။

၂.၀ ေအာက္ Micro လႈပ္မွန္း မသိရ၊ တေန႕ အၾကိမ္ ၈,၀၀၀ ခန္႕။
၂.၀-၂.၉ ထိ Minor ပံုမွန္အားျဖင့္ လႈပ္မွန္း မသိရ၊ တေန႕ အၾကိမ္ ၁,၀၀၀ ခန္႕။
၃.၀-၃.၉ ထိ Often လႈပ္မွန္းသိ၊ ပ်က္စီးမႈ ျဖစ္ခဲ၊ တႏွစ္ အၾကိမ္ ၄၉,၀၀၀ ခန္႕။
၄.၀-၄.၉ ထိ Light အေဆာက္အဦးမ်ားလႈပ္၊ ၾကီးမားေသာပ်က္စီးမႈျဖစ္ခဲ၊ တႏွစ္ အၾကိမ္ ၆,၂၀၀ ခန္႕။
၅.၀-၅.၉ ထိ Moderate ငလ်င္ဒဏ္ခံ မဟုတ္ေသာ အေဆာက္အဦးမ်ား ပ်က္စီး၊ ငလ်င္ဒဏ္ခံ အေဆာက္ အဦးမ်ား အနည္းငယ္ပ်က္စီး၊ တႏွစ္ အၾကိမ္ ၈၀၀ ခန္႕။
၆.၀-၆.၉ ထိ Strong ငလ်င္ဗဟိုမွ မိုင္တရာအတြင္း အဓိက ပ်က္စီးမႈမ်ားျဖစ္၊ တႏွစ္ အၾကိမ္ ၁၂၀ ခန္႕။
၇.၀-၇.၉ ထိ Major အလြန္ျပင္းထန္ေသာ ပ်က္စီးမႈမ်ားျဖစ္၊ တႏွစ္လ်င္ ၁၈ ၾကိမ္ ခန္႕။
၈.၀-၈.၉ ထိ Great မိုင္ရာခ်ီေသာဧရိယာအတြင္းတြင္ အလြန္ျပင္းထန္ေသာပ်က္စီးမႈမ်ားျဖစ္၊ တႏွစ္လ်င္ တၾကိမ္ ခန္႕။
၉.၀-၉.၉ ထိ Devastating မိုင္ေထာင္ခ်ီေသာဧရိယာအတြင္းတြင္ အလြန္ျပင္းထန္ေသာ ပ်က္စီးမႈမ်ားျဖစ္၊ႏွစ္ ၂၀ လ်င္ တၾကိမ္ ခန္႕။
၉.၉ အထက္ Epic မွတ္တမ္း မတင္ႏိုင္ေသး၊ အလြန္တရာ ျဖစ္ခဲ။

သည္ ရစ္ခ်္တာစေကးအရဆို အခု လႈပ္တဲ့ ငလ်င္က ၅.၀ ရွိတာမို႕လို႕ က်ေနာ္တို႕ ေနေနတဲ့ အပတ္မန္႕ ကသာ ငလ်င္ဒဏ္ ခံေအာင္ မေဆာက္ထားခဲ့ရင္ ျပိဳက်ပါျပီ။ ဒါေပသည့္ ကယ္လီဖိုးနီးယားမွာေတာ့ Building Code ေတြအတိုင္း အေဆာက္အဦးေတြကို ေဆာက္ထားတာပါ။ သည္ေတာ့ အနည္းဆံုးေတာ့ သာမန္ ငလ်င္ ေလာက္နဲ႕ေတာ့ ျပိဳက်မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပသည့္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ Major Earthquake ေတြဆိုရင္ေတာ့ ခံႏိုင္မွာ မဟုတ္တာေတာ့ က်ိန္းေသေနတာပါပဲ။

ခုေတာ့ ကယ္လီဖိုးနီးယားငလ်င္ အေၾကာင္း ေတြးရင္းကေန ကိုယ့္ ဗမာျပည္က ငလ်င္ေတြ အေၾကာင္းပါ ဆက္ေတြးမိပါတယ္။

ဗမာျပည္မွာ ေျမာက္ကေနေတာင္အထိ ျဖတ္ျပီး စစ္ကိုင္းကေန အင္းေတာ္ၾကီး အထိ ၂၆၀ ကီလိုမီတာ ခန္႕ရွိတဲ့ စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႕ဟာ ဗမာျပည္မွာ ငလ်င္ေတြကို ျဖစ္ေစတဲ့ အဓိက လက္သည္ပါ။ သည္ျပတ္ေရြ႕ ေၾကာင့္ ၁၈၃၉ ခု မတ္လ ၂၃ ရက္ေန႕မွာ အင္း၀နဲ႕ စစ္ကိုင္းအနီးမွာ ဗဟိုျပဳ (epicenter) ခဲ့တဲ့ အင္း၀ငလ်င္ ျဖစ္ပြားခဲ့ ပါတယ္။ ရစ္ခ်္တာစေကး ဘယ္ေလာက္ ရွိတယ္ဆိုတာ အတိအက် မသိႏိုင္ေပမယ့္လည္း ဧရာ၀တီ ျမစ္ကမ္းမွာ ၅ ေပ မွ ေပ ၂၀ ေလာက္ထိရွိတဲ့ အက္ေၾကာင္းေတြ ျဖစ္ေပၚျပီး သဲေတြ ေရေတြ ပန္းထြက္ ခဲ့တယ္လို႕ မ်က္ျမင္ သက္ေသေတြရဲ႕ ေျပာစကားေတြကို မွတ္တမ္း တင္ထားခဲ့တဲ့ စာေတြအရေရာ၊ အုတ္နဲ႕ ေဆာက္ထားတဲ့ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ေက်ာင္းေတြ ျပိဳၾကလို႕ ေသဆံုးရတဲ့ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေတြ အပါး ၃၀၀ ေလာက္ ရွိတယ္လို႕ မွတ္တမ္းေတြမွာ ေတြ႕ရတာေၾကာင့္ အနည္းဆံုးေတာ့ ၈.၀ ေလာက္ရွိမယ္လို႕ ခန္႕မွန္းရပါတယ္။

မွတ္တမ္းေတြအရ ဗမာျပည္မွာ လႈပ္ခဲ႔ဘူးတဲ့ ငလ်င္ၾကီးအခ်ိဳ႕ထဲမွာ ေအာက္ပါ ငလ်င္ေတြဟာ အပ်က္အစီးေတြ အေတာ္မ်ားခဲ့ပါတယ္။
၁။ ၁၈၃၉ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂၃ - အင္း၀ငလ်င္၊ ဘုန္းေတာ္ၾကီး အပါး ၃၀၀ ခန္႕ ေသေၾက၊ မင္းကြန္း ပုထုိးေတာ္ၾကီး ပ်က္စီး။ မင္းကြန္း ပုထိုးေတာ္ၾကီးဟာ အဲသည္အခ်ိန္က တည္ေဆာက္ေနဆဲပါ။ ငလ်င္ၾကီး ေၾကာင့္ ပ်က္စီးသြားတဲ့အတြက္ ဆက္လက္ မတည္ေဆာက္ ႏိုင္ေတာ့ပဲ အဲသည္အပ်က္အတိုင္း သည္ေန႕ ထက္ထိ ျမင္ေတြ႕ေနၾကရေတာ့တာပါ။
၂။ ၁၉၂၇ ခုႏွစ္၊ ဇူလုိင္လ ၅ - ပဲခူးငလ်င္၊ ေရႊေမာ္ေဓာေစတီေတာ္ ပ်က္စီး။ လူအေသအေပ်ာက္ ရွိခဲ႔။
၃။ ၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္၊ ေမလ ၅ - ပဲခူးငလ်င္၊ လူ ၅၀၀ႏွင္႔ အေဆာက္အဦးမ်ား ပ်က္စီး။ ရန္ကုန္ျမိဳ႕၌လည္း အေဆာက္အဦးမ်ား ပ်က္စီး။
၄။ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္ - ပုဂံငလ်င္၊ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈနယ္ေျမရွိ ေစတီပုထုိးအေတာ္မ်ားမ်ား ပ်က္စီး။

သည္ ငလ်င္ေတြထဲမွာေတာ့ ၁၉၇၅ ပုဂံငလ်င္က စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႕ အတိုင္း ျဖစ္တဲ့ အတြက္ ရန္ကုန္မွာလည္း လႈပ္ခဲ့ ပါတယ္။ က်ေနာ့္ဘ၀မွာ ပထမဆံုး ၾကံဳခဲ့ဖူးတဲ့ ငလ်င္ပါပဲ။ က်ေနာ္တို႕ ညီအကို ေနေနတဲ့ ၂ ထပ္ အေဆာက္အဦးနဲ႕ အေရွ႕က ေဆးဆိုးပန္းရိုက္ လုပ္ရာ အေဆာက္အဦး အရွည္ၾကီးဟာ အဲသည္အခ်ိန္က ထိမ္းထိုး လႈပ္ရမ္းေနခဲ့တာပါ။ ၅ မိနစ္ေလာက္ ၾကာမယ္ထင္ပါတယ္။ က်ေနာ္နဲ႕ သူငယ္ခ်င္းတေယာက္က အဲသည္ အခ်ိန္က ၂ ထပ္မွာ ေရာက္ေနတာပါ။ ေခါင္းေတြ မူးကုန္တယ္။ ကုိယ့္ေရွ႕က အေဆာက္အဦးၾကီး တခုလံုး ယိမ္းထိုး လႈပ္ခါေနတာ ဘ၀မွ ပထမဆံုး အၾကိမ္ ျမင္ဖူးျခင္းပါပဲ။

ဘာပဲေျပာေျပာ သဘာ၀ ေဘးဒုကၡ အႏၱရာယ္ေတြကေန က်ေနာ္တို႕ လူသားေတြ မလြတ္ေျမာက္ႏိုင္ ေသးပါဘူး။ အႏၱရာယ္ ရွိေနမွန္း သိသိၾကီးနဲ႕ အႏၱရာယ္ရွိရာ ေနရာမွာ ရွင္သန္ေနရတာကိုကလည္း လူသားေတြရဲ႕ ဘ၀ေလလား က်ေနာ္ ေတြးေနမိပါေသးတယ္။