Oct 2, 2008

ကားယဥ္ေက်းမႈ

ကားယဥ္ေက်းမႈအေၾကာင္းေလး ေရးမယ္ ေရးမယ္နဲ႕ အရွိန္ယူေနတာ ခုေတာ့ ေရးျဖစ္ပါျပီဗ်ား။
တျခားေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ေန႕စဥ္နဲ႕အမွ် ကိုယ္ကိုယ္တိုင္က ကားေမာင္း ေနရတာဆိုေတာ့ ကားနဲ႕ ပတ္သက္လာတာေလးေတြ ေတြ႕ရင္ ေကာက္ျပီး ဖတ္မိတတ္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ အဲဒါေလးကိုလည္း ျပန္ျပီး ေ၀မွ်ခ်င္တယ္။ ဒါပါပဲ။

ျပီးခဲ့တဲ့ တပါတ္ကပဲ အလုပ္ အသစ္ရလို႕ ဖရီးေ၀းမွာ ကားေမာင္းသြားရတဲ့အခါ အႏၱရာယ္မ်ားတဲ့ အေၾကာင္းေတြကိုလည္း ခဏခဏ စဥ္းစားမိပါတယ္။ အလုပ္ရွိရာကို တနာရီခြဲ ေမာင္းရတဲ့ ဖရီးေ၀းကလည္း Rush Hour မွာ အက်ပ္ဆံုးပါပဲ။ ကိုယ့္ေရွ႕က ကား ဘရိတ္နင္းရင္ ကိုယ္ကလည္း လိုက္နင္း၊ သူ ရပ္ရင္ ကိုယ္ကလည္း လိုက္ရပ္နဲ႕ အဲလို ေမာင္းေနရတာ တခါတခါေတာ့ လမ္းေခ်ာင္သြားတဲ့အခ်ိန္မွာ ကားေတြအားလံုး မိုင္ကုန္ေမာင္းၾကပါေတာ့တယ္။ က်ေနာ္လည္း ဘယ္ေနလိမ့္မလဲ - ေခ်ာင္တုန္း ဖဲ့ထားမွဟဲ့ - ဆိုတဲ့ျပီး လီဗာကို ဖိက်ိတ္တာေပါ့ Speed Limit ေတြေတာင္ ေက်ာ္ျပီး ၇၀-၈၀ ေတြျဖစ္လို႕။ အဲလို ေမာင္းေကာင္းေနတုန္း ကိုယ့္ေရွ႕က ကားက ရုတ္တရက္ၾကီး ဘရိတ္ထအုပ္ေတာ့ ေအာင္မေလး .... ကိုယ့္ကားၾကီးလည္း တကၽြိကၽြိေတြ ျမည္ကုန္ေအာင္ ဘရိတ္အုပ္ရေတာ့တာပါပဲ။ ကံေကာင္းလို႕ သူ႕ကားကို ၀င္မေအာင္းတာ။ သူ႕မွာလည္း အျပစ္မရွိပါဘူး။ သူ႕ေရွ႕က ကားက ရုတ္တရက္ ဘရိတ္ ထအုပ္တာကိုး။ တကယ္ေတာ့ သူ႕ေရွ႕က ကားမွာကလည္း အျပစ္ မရွိပါဘူး။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ အေရွ႕က ကားေတြ အားလံုးက ရုတ္တရက္ၾကီး ဘရိတ္ထအုပ္ၾကတာကိုး။ အမွန္ကေတာ့ ဘယ္သူ႕မွာမွ အျပစ္မရွိပါဘူးဗ်ာ။ က်ေနာ္ ထင္တာေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ သမတ မွာပဲ အျပစ္ ရွိမယ္ ထင္တယ္။ ဆိုင္မဆိုင္ေတာ့ မသိဘူး။ ဒါမွမဟုတ္ က်ေနာ္တို႕ ဗမာျပည္မွာလို ပို႕ေဆာင္ဆက္သြယ္ေရး၀န္ၾကီးမွာ အျပစ္ရွိေနတာ ျဖစ္မယ္။ ထားပါေတာ့။

ေျပာခ်င္တာက ဒီလိုပါ - တကမၻာလံုးမွာ အဲလို ခရီးသြားလာရင္း ျဖစ္တတ္ၾကတဲ့ အႏၱရာယ္ေတြကေန ကင္းေ၀းေအာင္ ပညာရွင္ေတြ၊ သုေတသီေတြက အေကာင္းဆံုး စိတ္အခ်ရဆံုး အႏၱရာယ္အနည္းႏိုင္ဆံုး ခရီးလမ္းျဖစ္ေအာင္ လမ္းေတြနဲ႕ ပတ္သက္လို႕ ဘာေတြ ေျပာင္းလဲရမလဲ၊ ဘာေတြ ျပဳျပင္ရမလဲ၊ ဘာေတြ တီထြင္ရမလဲဆိုတာ ေလ့လာျပီး သုေတသနျပဳၾကပါတယ္။ အဲလိုနဲ႕ Car Culture ဆိုတာ ေပၚထြက္လာတာပါပဲ။ အဲလို ကားယဥ္ေက်းမႈ (က်ေနာ္ကေတာ့ တိုက္ရိုက္ ဘာသာျပန္လိုက္ပါတယ္။ ဆီေလ်ာ္မႈ မရွိရင္ေတာ့ Car Culture လို႕ပဲ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ျပင္ဖတ္ၾကပါ) ကို ေလ့လာ သံုးသပ္ျပီးတဲ့အခါ စိတ္ကူးစိတ္သန္း အေျမာက္အမ်ား ေပၚထြက္ လာပါတယ္။ ဖရီးေ၀းအတြက္ ဘယ္လို၊ လိုကယ္အတြက္ ဘယ္လို စသည္ျဖင့္ ေပါ့ေလ။ အဲထဲကမွ တကယ္စမ္းသပ္အသံုးျပဳျပီး ေကာင္းမြန္တဲ့ စနစ္ေတြဆိုရင္ အားလံုးက လိုက္ျပီး က်င့္သံုးၾကတာပါပဲ။

လမ္းေတြအနက္ လိုကယ္ထဲမွာ ဆိုရင္ ယာဥ္တိုက္မႈအျဖစ္ဆံုးနဲ႕ လူေသတဲ့ ယာဥ္တိုက္မႈေတြ အျဖစ္ဆံုးေနရာက လမ္းေလးခြဆံုတဲ့ ေနရာေတြပဲျဖစ္တယ္ဆိုတာ သုေတသန ျပဳခ်က္မ်ား အရ သိရွိလာရပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ လမ္းေလးခြဆံုေတြကို စိတ္အခ်ရဆံုးျဖစ္ေအာင္ ယာဥ္တိုက္မႈအနည္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုေျပာင္းလဲမလဲဆိုတဲ့ ေတြးဆခ်က္ေတြ ရွိလာပါတယ္။ သုေတသနျပဳခ်က္ေတြ၊ စမ္းသပ္ခ်က္ေတြလည္း အမ်ားၾကီး လုပ္ခဲ့ၾကျပီးတဲ့ေနာက္မွာ လမ္းေလးခြဆံုအတြက္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္တဲ့ roundabout ကို စိတ္ကူးရခဲ့ျပီး လမ္းေတြေပၚမွာ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။



အဲဒီ အ၀ိုင္းေတြရဲ႕ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြကို ျပန္ၾကည့္ၾကပါစို႕၊ ၂၀၀၁ က စျပီး Indiana ျပည္နယ္ရဲ႕ ျမိဳ႕ေတာ္ Indianapolis မွာ roundabouts ၅၀ ကို ေဆာက္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ roundabouts ေတြဟာ လမ္းေလးခြဆံု မီးပိြဳင့္စနစ္ကို အစားထိုးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ roundabouts ေတြဟာ ကားေတြအားလံုးကို ဦးတည္ရာ တခုထဲ ေမာင္းေစ ပါတယ္။ ဒီနည္းနဲ႕ Head-on Collision လို႕ေခၚတဲ့ ကားေတြ ေခါင္းခ်င္းဆိုင္တုိက္မိျခင္းကို လံုး၀ ေရွာင္ရွား ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ roundabouts ေတြမွာ Stop Sign မရိွတဲ့အတြက္ မီးပိြဳင့္မွာ ကားေတြ ရပ္ထားရျပီး ေစာင့္ရတဲ့ အခ်ိန္ေတြအတြက္ ကုန္က်တဲ့ ဓါတ္ဆီေတြကို ေခၽြတာႏိုင္ခဲ့သလို အဲလို ရပ္ထားတုန္း ကားေတြကေန ပတ္၀န္းက်င္ကို ညစ္ညမ္းေစတဲ့ ကာဗြန္မိုေနာက္ဆိုဒ္ထြက္ႏႈန္းကိုလည္း ေလ်ာ့က် ေစတဲ့အတြက္ ကမၻာၾကီးအတြက္လည္း က်န္းမာေရးအရ အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။

၇ ႏွစ္အတြင္း ေလ့လာ သုေတသနျပဳခ်က္ေတြအရ roundabouts တည္ေဆာက္ျပီးသြားတဲ့ေနာက္မွာ ယာဥ္တိုက္မႈႏႈန္း ၇၈% က်ဆင္းသြားပါတယ္။ ျပီးေတာ့ Indianapolis တခုတည္းမွာ တႏွစ္ကို ဓါတ္ဆီ ဂါလံေပါင္း ၂၄,၀၀၀ သက္သာ သြားပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ Climate-Protection Award ရခဲ့တဲ့ Indianapolis ျမိဳ႕ေတာ္၀န္ Jim Brainard က အေမရိကန္ ျမိဳ႕ေတာ္၀န္မ်ား ကြန္ဖရင့္မွာ roundabouts ေတြ ေနာက္ဆို ေခတ္စားလာမွာပါလို႕ ေျပာၾကားခဲ့ပါေသးတယ္။ ခုခ်ိန္မွာေတာ့ အေမရိကားမွာ ျပည္နယ္ ၂၅ ခုအတြင္း roundabouts ေပါင္း ၁၀၀၀ ေလာက္ တည္ေဆာက္ ခဲ့ျပီးပါျပီ။

သို႕ေသာ္လည္း ျပင္သစ္က roundabouts ေပါင္း ၃၀,၀၀၀ ေက်ာ္ကို သူ႕ တႏိုင္ငံလံုးမွာ တည္ေဆာက္ျပီး သြားပါျပီ။ တကမၻာလံုးမွာ ရွိသမွ် roundabouts ေတြရဲ႕ ၃ ပံု တပံုက သူ႕ႏိုင္ငံမွာ ရွိေနတာပါ။ roundabouts ေတြက Stop Sign ကို မလိုတဲ့အတြက္ ကားေတြ ရပ္ထားစရာ မလိုေတာ့တာမို႕ ဟိုက္ဒရိုကာဗြန္ထြက္ႏႈန္းကို ၄၂% ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

က်ိန္းေသတာတခုကေတာ့ roundabouts ေတြဟာ လမ္းေလးခြဆံု ယာဥ္တိုက္မႈေတြကို ေလ်ာ့က် သြားေစတယ္။ လမ္းေလးခြမွာ ေစာင့္ဆိုင္းေနရစဥ္ကလို ကားကို ရပ္ထားစရာမလိုတဲ့အတြက္ ကား အင္ဂ်င္ေတြကေန ထြက္တဲ့ ဟိုက္ဒရိုကာဗြန္ထြက္ႏႈန္းကို သိသိသာသာၾကီး ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္တာေၾကာင့္ ကမၻာၾကီးအတြက္ ပတ္၀န္းက်င္ညစ္ညမ္းမႈကို ေလ်ာ့က်ေစပါတယ္။ ျပီးေတာ့ လမ္းေလးခြမွာလို ေစာင့္ဆိုင္း ေနစရာမလိုတဲ့အတြက္ ေလာင္စာဆီကိုလည္း ေခၽြတာရာက်ေနပါေသးတယ္။

ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အဲလိုမ်ိဳးႏိုင္ငံတကာက အစိုးရေတြက လမ္းေလးခြဆံု စနစ္ကို roundabouts အ၀ိုင္း စနစ္နဲ႕ အစားထိုးျပီး သူတို႕ ျပည္သူ လူထု အတြက္ စိတ္ခ်လံုျခံဳမႈကို ျဖည့္ဆည္းေပးေနခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို႕ အမိဗမာျပည္မွာ ဘာေတြ ရရွိေနလဲလို႕ က်ေနာ္ သြားေတြး မိပါတယ္။ တခုေသခ်ာတာကေတာ့ က်ေနာ္တို႕ ရန္ကုန္ျမိဳ႕မွာရွိေနတဲ့ တာေမြအ၀ိုင္းကို ၁၉၈၈ အလြန္မွာ အဘတို႕က ဖ်က္ပစ္လိုက္တာပါပဲ။ ဘာလို႕ ဖ်က္ပစ္လိုက္တာလဲ ဆိုတာကေတာ့ စာရႈသူမ်ား ေတြးယူၾကပါကုန္။ (ကားတိုက္ေစခ်င္လို႕ ျဖစ္မွာေပါ့ေနာ္)

18 comments:

Andy Myint said...

Sydneyမွာလည္း ၿမိဳ႕လည္ေခါင္မွာက လြဲလို႔ ဆင္ေျခဖုန္းေတြမွာ အ၀ုိင္းေတြကို ဦးစားေပး ေဆာက္ထားတယ္။ ဟုတ္တယ္ အ၀ုိင္းေတြက မီးပိြဳင့္ေတြထက္ ေကာင္းတာေတြ ႐ွိတယ္။

ေ႐ႊဉာဏ္ေတာ္ စူးေရာက္တဲ့သူေတြ အေၾကာင္းကေတာ့ ေျပာမေနနဲ႔ သူတိုလုပ္ရင္ ေသာက္တလြဲေတြခ်ည္းပဲ။

Anonymous said...

အမိျပည္ၾကီးက ေမာ္ေတာ္ပီကယ္ေတြ ေအာက္ဆိုဒ္ ေကာင္းေအာင္လုပ္ေပးေနတာျဖစ္မွာေပါ့
အန္ကယ္ရဲ့ း) ဗဟုသုတပို ့စ္ေလးအတြက္ေက်းဇူးး

Myo Win Zaw said...

တာေမြအ၀ိုင္းတင္မကဘူး ေျမာက္ဥကၠလာအ၀ိုင္းလည္း ဖ်က္ပစ္တယ္ တာေမြအ၀ိုင္းဖ်က္တုန္းကဆို အ၀ိုင္းေအာက္က ေရဆိုးထုတ္စနစ္ပါေျမဖို႕ပစ္လိုက္တာ

ကလူသစ္ said...

ေျမာက္ဥကၠလာကအ၀ိုင္းကေတာ႔ ကားမတုိက္၊ တုိက္ေအာင္လုပ္ထားသလိုပဲ။ ေမာင္းရတာ မ်က္စိကုိလည္ေရာ။ ဒါေပမဲ႕ စလံုးမွာ အ၀ိုင္းသိတ္မရွိဘူးဗ်။ ဟိုတေန႔ကေတာင္ သတင္းစာထဲေတြ႔လုိက္ရေသး။ စိတ္မ၀င္စားလို႔ မဖတ္လိုက္ဘူး။

သစ္နက္ဆူး said...

ကိုေအာင္ေရ....
ဘာမ် မေျပာနိုင္ေတာ့ဘူး...ရီခ်င္တာဘဲသိတယ္...
ေရးတတ္တယ္ဗ်ာ..။

Moe Cho Thinn said...

တျခားကားေတြ ဘရိတ္အုပ္တာလဲ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတႀကီးရဲ႔ အျပစ္ပဲဆိုတာကိုေတာ႔ သိပ္ႀကိဳက္သြားၿပီ အကုိေရ။ ေနာက္ဆုံးစာေၾကာင္းေလးလဲ ႀကိဳက္ပါ႔ရွင္။ ေရးတတ္လိုက္တာ။

Anonymous said...

ဗဟုသုတ တခုရသြားတယ္.. အရင္ကအ၀ိုင္းေတြဘာလို႔ထားမွန္းမသိဘူး...
ေက်းဇူးတင္တယ္အကို

ATN said...

andy myint - ေသာက္တလြဲေတြနဲ႕ ျပည္သူေတြ နစ္နာမွာ စိုးပါသည္။

တူေမာင္မ်ိဳး - အင္း ေတြးၾကည့္ေပါ့ကြယ္။

myo win zaw - ေျမာက္ဥကၠလာပ အ၀ိုင္းကို ဖ်က္တာ မသိလိုက္ဘူး။

ကလူသစ္ - ကလူသစ္က အင္ဂ်င္နီယာဆိုေတာ့ ပိုသိမွာေပါ့ဗ်။ ဘယ္အ၀ိုင္းေတြ ဖ်က္ပစ္တာလဲ ေျပာျပဦး။

thorn museum - ရီရတာ ေကာင္းတဲ့ လကၡဏာပဲ ကို သစ္ေရ႕။

moe cho thin - အင္း ... စာေရးဆရာမက အကို႕ကို ေျမွာက္ေပးေနျပီေပါ့ ....

ရွင္မင္းညိဳ - ဗဟုသုတေတြကေတာ့ ေလ့လာမဆံုးေလ။

wai lin tun said...

ေအးဗ်။ စိတ္ဓါတ္ပုိင္းအရ ၾကည့္ရင္လည္း မီးပြဳိင့္ေတြက နီရင္ရပ္၊ စိမ္းရင္ေမာင္း ဆုိတဲ့ နာခံရတဲ့သေဘာရွိၿပီး၊ အ၀ုိင္းေတြမွာကေတာ့ ကုိယ့္ဖာသာ ခ်င့္ခ်ိန္ ဆုံးျဖတ္ ေရြးခ်ယ္ေမာင္းႏွင္ခြင့္နဲ႔ ကားတစီးနဲ႔တစီး အျပန္အလွန္ ဂရုျပဳ ေလးစားစိတ္ထားၾကတာကုိ ေပၚလြင္ေစတယ္ ေျပာရမွာပဲ။
ဘယ္အေလ့အက်င့္မ်ဳိးက ျမန္မာျပည္ႀကီးနဲ႔ ပုိသင့္ေတာ္သလဲ က်ေနာ္တုိ႔အဘေတြ ေရြးတတ္ပါတယ္ဗ်ာ မပူပါနဲ႔။ ဟဲဟဲ..

pandora said...

အမယ္.. ကိုေ၀လင္း ေတြးပံုက အေတာ္ေဖာက္ထြက္ပါေပတယ္။ အင္း ဒါေၾကာင့္လည္း....

စူး said...

ေနာက္ဆံုး တလႊဲ အေၾကာင္း မေျပာေၾကးေလ..
သူတုိ႔က ဦးေႏွာက္နဲ့ လုပ္တာမဟုတ္ဘူး
ယၾတာနဲ့ အလုပ္လုပ္တာေလ..

ဇင္ေယာ္ said...

အစ္ကိုေရ ကားေတြတိုက္မွ ေအာက္ဆိုက္ ေကာင္းေကာင္း ရမွာမို ့ ဒါေလးတစ္ခုေတာ့ နားလည္ ေပးေစခ်င္ပါတယ္။ မီးပြိဳင့္ပ်က္ေနရင္ေတာင္ အၿပင္မထြက္တဲ ့သူေတြ တိုက္ပလားေဟ.ဆိုရင္ေတာ့ ခ်က္ခ်င္းေရာက္တယ္ဗ်။ ၿပီးရင္ေတာ့ ထံုးစံအတိုင္း ညွိၾကေလသတည္း။

Nu Thwe said...

ဒီတစ္ပုဒ္ပဲ ေသခ်ာ ဖတ္ရပါေသးတယ္။ ေနာက္မွ လာပါဦးမယ္။ စာမူခ ေပးသြားပါတယ္။ ကၽြန္မ ေရးဖူးတာေလးနဲ႔ အေတြးခ်င္း ဆင္လို႔ လင္႔ခ္လည္း သြားပါတယ္။ ေက်းဇူးပါ။

Nu Thwe said...

http://nuthwe.blogspot.com/2008/08/blog-post_24.html ကို ဒီပို႔စ္နဲ႔ လင္႔ခ္ဖို႔ ႀကိဳးစားတာ မေအာင္ျမင္ပါ။ အေတာ္ ေလွ်ာ္တဲ႔ ကိုယ္ပါပဲ။ လာရႈပ္သလို ျဖစ္သြားရင္ ေတာင္းပန္ပါ၏။

ATN said...

ကိုေ၀လင္း - အဘတို႕က သိလို႕ အဲလို လုပ္ေနတာေပါ့ဗ်ာ

ပန္ဒိုရာ - အင္း ဒါေၾကာင့္လည္း ----

myatnoe - ဟဲ့ သူတို႕က ယၾတာကို ဦးေႏွာက္နဲ႕ လုပ္ေနတာပါေနာ္။

ဇင္ေယာ္ - တို႕ဇင္ေယာ္ၾကီးလည္း ညွိခဲ့ရပံုရတယ္ း)

nu thwe - စာမူခအတြက္ ေက်းဇူးပါဗ်ာ။ လာရႈပ္သလို မျဖစ္ပါ။ က်ေနာ့္ပို႕စ္ကေတာ့ TIME magazine, September 15, 2008. CAR CULTURE: You Want A Revolution By Tim Padgett ကို ဖတ္ျပီးေတာ့ ေရးတာပါ။

mama said...

ပက္ပက္ စက္စက္ တိုက္ေလာက္ေအာင္ေရာ
က်မတို႕ ဆီမွာ ကားေတြကမ်ားလို႕လား...
စကားစပ္မိလို႕ ေျပာရအုံးမယ္..
က်မတို႕၇ုံး အတြက္ သြင္းခဲ႕ တဲ႕ ကား ၂ စီး
လင့္ခရူဇာေတြ..
သီလ၀ါဆိပ္ကမ္းမွာ ၂ ႏွစ္ရွိျပီ တဲ႔..
ဘာေၾကာင့္မွန္းေတာ့ အတိအက်မသိရဘူး..
ပါမစ္ က ေနာက္က်လို႕ ဆိုလား ...
ခုေလာက္ဆို သံေခ်းလိုက္ကုန္ေရာေပါ့...
အဲဒါ UN Agency တစ္ခုအတြက္ေနာ္..။
ျမန္မာေတြ..ကား ၀ယ္ဘို႕ အသာထား
စကားေတာင္က်ယ္က်ယ္ ေျပာခြင့္ရွိလို႕လား..။

ATN said...

MaMa - ကလည္း စိတ္ၾကီးပဲ။ အသာလုပ္ပါေလ။ ခု မမ ေျပာေနတာေလးေတြကို စာေလးတပုဒ္ေလာက္ ခ်ေရးလိုက္ၾကည့္ပါလား။ အေတာ့ကို ဖတ္လို႕ ေကာင္းမွာပါ။

ခင္မင္စြာ

Thet Oo said...

ကားအေၾကာင္းေရးေတာ့မယ္ထင္တာ.. လမ္းအေၾကာင္းေရာက္သြားတာကိုး။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဗဟုသုတေတာ့ ရပါတယ္။